Na czym polega zobowiązanie solidarne?

Dzisiejszy artykuł będzie poświęcony solidarności czynnej i biernej w zakresie prawa zobowiązań. Ta instytucja prawna jest znana nawet laikowi, jednak szczególną uwagę należy zwrócić na regulacje prawne dotyczące wzajemnych stosunków pomiędzy współwierzycielami lub pomiędzy współdłużnikami.

Solidarność polega na wspólnym zobowiązaniu kilku podmiotów i występowaniu wspólnie jako jedna ze stron umowy, czyli kilka osób występuje jako współdłużnicy lub współwierzyciele. Zgodnie z art. 369 k.c. „Zobowiązanie jest solidarne, jeżeli to wynika z ustawy lub z czynności prawnej.”. Oznacza to, że kodeks cywilny może wskazywać na konkretne sytuacje, w których zobowiązanie uznaje się za solidarne lub gdy czynność prawna jest tak skonstruowana, że zobowiązanie jakie powstało można zaliczyć do solidarnych. Wyróżniamy solidarność czynną, będącą solidarnością wierzycieli oraz bierną, będąca solidarnością dłużników.

W przypadku solidarności dłużników najistotniejsze jest to, że wierzyciel może żądać świadczenia w całości od wszystkich solidarnych dłużników łącznie lub też od każdego z osobna i po zaspokojeniu przez któregokolwiek z dłużników, zwalnia pozostałych (art.366 §1 k.c.). Co więcej, według art. 376 §1 k.c., jeżeli nie jest to uregulowane w stosunku prawnym, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych od każdego z współdłużników (roszczenie regresowe).

Analogiczna sytuacja ma miejsce w przypadku solidarności wierzycieli, jeśli dłużnik spełni świadczenie do rąk wybranego wierzyciela to dług wygasa w stosunku do wszystkich (art. 367 §1, §2 k.c.). Należy zwrócić uwagę również, że zgodnie z art. 378 k.c., wierzyciel solidarny, który przyjął świadczenie, jeśli stosunek prawny tego nie rozstrzyga, jest odpowiedzialny za uregulowanie świadczenia z pozostałymi wierzycielami w częściach równych.

W praktyce najczęściej mamy do czynienia z solidarnością wynikającą z zobowiązania dotyczącego wspólnego mienia, o której jest mowa w art. 370 k.c. Dla przykładu sprzedając samochód osobowy, który ma dwóch współwłaścicieli kupujący może zapłacić ustaloną cenę jednemu ze współwłaścicieli, chyba, że strony umówią się inaczej.

Podsumowując, solidarność podmiotów w stosunkach zobowiązaniowych nie odgrywa znaczącej roli, kiedy strony skupiają się na należytym, terminowym spełnieniu świadczenia. Należy jednak pamiętać, że może zdarzyć się sytuacja, w której wierzyciel postanowi skorzystać ze swojego prawa i dochodzić spełnienia świadczenia tylko od jednego z dłużników. Stąd też warto zapoznać się z przepisami regulującymi tę materie.